30 Μαρτίου 2014 - Κυριακὴ Δ΄ τῶν Νηστειῶν

ΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ

Ἀριθμὸς 13

Κυριακὴ Δ΄ τῶν Νηστειῶν

30 Μαρτίου 2014

Μάρκου θ, 17-31

Ἀληθινὸ πρότυπο ζωῆς, ζωντανῆς καὶ αὐθεντικῆς πίστης εἶναι ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακας, τὴ μνήμη τοῦ ὁποίου ὅρισε νὰ τιμᾶ ἡ Ἐκκλησία μας τὴν Δ΄ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν. Τὸ μεγάλο αὐτὸ πνευματικὸ ἀνάστημα, δὲν ἦταν τίποτε ἄλλο παρὰ ἕνας ταπεινὸς ἀσκητής. Ἔπλεε ὅμως μέσα στὸ πέλαγος τῆς θείας Χάριτος. Ἦταν ὁ κατ’ ἐξοχὴν ἀσκητὴς τοῦ θεοβάδιστου ὅρους Σινᾶ.

Γιὰ τὸ σημερινὸ ἄνθρωπο καὶ τοὺς σύγχρονους ρυθμοὺς τῆς ζωῆς, ἴσως ἡ προβολὴ ἑνὸς ἀσκητῆ, τοῦ ὕψους τοῦ Ἰωάννη τῆς Κλίμακας, νὰ φαντάζει ὡς κάτι τὸ παράδοξο. Πῶς μπορεῖ νὰ ἐναρμονίζονται τὰ βαθύτερα μηνύματα ποὺ ἐκπέμπει ἡ ἀσκητικὴ αὐτὴ μορφή, ἡ ὁποία μὲ τὴ μετάνοια καὶ τὰ δάκρυα ποὺ ἀπορρέουν ἀπὸ αὐτή, μὲ νηστεία καὶ πνευματικὴ ἄσκηση, δείχνει μία πορεία ἐντελῶς ἀντίθετη ἀπό ἐκείνη ποὺ ὑπαγορεύει τὸ δῆθεν σύγχρονο καὶ ἐξελιγμένο πνεῦμα τῆς ἐποχῆς;

Καὶ ὅμως, στὰ νάματα τῆς Ὀρθόδοξης Παράδοσης, ἡ ἀσκητικὴ ζωὴ δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο, παρὰ ἡ ὑπέρβαση τοῦ ἀτομισμοῦ, ὁ ἐν χάριτι Θεοῦ ἀγῶνας γιὰ νὰ καταστεῖ ὁ ἄνθρωπος χριστοειδὴς ὕπαρξη, στὴν πιὸ τιμημένη μορφή της. Τὸ ὀρθόδοξο ἦθος εἶναι στὴ βαθύτερη οὐσία του ἀσκητικό, γιατί ἰσορροπεῖ στὴ σωστὴ ἀξιολόγηση καὶ ἱεράρχηση τῶν πραγμάτων. Ἐπειδὴ ἡ πνευματικὴ ὡριμότητα καὶ τελείωση δὲν εἶναι τελικὰ καρπὸς τῶν προσπαθειῶν τοῦ ἀνθρώπου ἀλλὰ δωρεὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, γι’ αὐτὸ καὶ ἡ ἄσκηση αὐτὴ καθ’ ἐαυτὴ ποτὲ δὲν ἀποβαίνει σκοπός, ἀλλὰ τὸ μέσο ποὺ ὁδηγεῖ στὴν ἀπόκτηση τῆς δωρεᾶς καὶ τῆς Χάρης τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ φαίνεται καὶ ἀπὸ τὸ περιεχόμενο τοῦ περίφημου ἔργου τοῦ Ἰωάννη, ποὺ τὸ ὀνόμασε «Κλίμακα». Μὲ τὸν ἀγῶνα καὶ τὴν πνευματικὴ ἄσκηση, σκαλὶ - σκαλὶ καὶ βῆμα - βῆμα, ὁ ἄνθρωπος ἐγκολπώνεται τὴν ἀρετὴ καὶ ἀποτάσσεται τὴν κακία.

Τὸ περιεχόμενο τῆς «Κλίμακας» εἶναι τόσο ψυχωφελές, ποὺ ἀναδεικνύεται σὲ ἀληθινὴ πυξίδα ζωῆς. Εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ ὡραιότερα καὶ ψυχοφελέστερα συγγράμματα ποὺ βγῆκαν ἀπὸ ἀνθρώπινη γραφίδα. Μὲ ὕφος λιτὸ καὶ σοβαρό, ἀποφθεγματικὸ καὶ στοχαστικό, ποὺ ἔχει ὅμως μέσα του ἕνα δυναμισμὸ καὶ μία ἀνείπωτη γλυκύτητα ποὺ γοητεύει καὶ συναρπάζει, κατηχεῖ, ὁδηγεῖ, στηρίζει, ἠλεκτρίζει τὴν ψυχὴ τῶν πιστῶν. Τοὺς βοηθᾶ νὰ ἀτενίσουν πρὸς τὰ πάνω καὶ ν’ ἀνέβουν τὴν κλίμακα τῶν ἀρετῶν, τῆς ἁγιότητας καὶ τῆς θέωσης. «Ἀναβαίνετε, ἀναβαίνετε, ἀδελφοί, ἀναβάσεις προθύμως ἐν καρδίᾳ διατιθέμενοι… εἴπερ ἡ ἀγάπη ἐστὶν ὁ Θεός».

Στὴν καρδιὰ τῆς ἄσκησης ὡς τρόπου ζωῆς, ξεπροβάλλει ἡ δύναμη τῆς προσευχῆς. Τὸ προνόμιο τοῦ ἀνθρώπου νὰ προσεύχεται, νὰ καταξιώνεται νὰ συνομιλεῖ καὶ νὰ ἐπικοινωνεῖ μὲ τὸ Δημιουργό του, εἶναι ἀπὸ τὰ πιὸ ἰσχυρὰ ποὺ διαθέτει. Ἀκριβῶς, ἀπὸ τὸ Συναξάρι τοῦ ἁγίου Ἰωάννη τῆς Κλίμακας, μαθαίνουμε ὅτι πρωτίστως ἦταν ἄνθρωπος τῆς προσευχῆς. Ἦταν ὁ ἀδιαλείπτως προσευχόμενος. Ὁ «ἔρωτι καὶ πυρὶ θείας ἀγάπης πυρπολούμενος», ὅπως χαρακτηριστικὰ τὸν περιγράφει τὸ λειτουργικὸ βιβλίο τοῦ Τριωδίου. Εἶναι ὁ ἐνσαρκωτὴς τῆς τέλειας προσευχῆς, τὴν ὁποία ἀπὸ μόνος του διδάχθηκε στὴν πράξη, ἀποτυπώνοντας τὶς θεῖες ἐμπειρίες του στὴν Κλίμακα.

Εἰδικότερα, τὴν προσευχὴ ὁ Ἰωάννης τὴν ἀνεβάζει στὰ ἀνώτερα στάδια τῆς τελείωσης τοῦ ἀνθρώπου. Δὲν θὰ μποροῦσε κιόλας νὰ ἦταν διαφορετικά, ἀφοῦ, ὅπως ὁ ἴδιος ἐπισημαίνει, «προσευχὴ ἐστὶ ἕνωσις ἀνθρώπου καὶ Θεοῦ». Ἡ προσευχὴ εἶναι «πῦρ… ἅγιο καὶ ἐπουράνιο», ποὺ ἑδρεύει στὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλὰ ἡ φλόγα της ἀνάβει ἀπὸ τὸν οὐρανό. Ἡ φωτιὰ αὐτὴ τῆς προσευχῆς κατακαίει καὶ ἐξαγνίζει τὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου, ἡ ὁποία στὴ συνέχεια γίνεται εὐλογημένος δέκτης τῆς θείας ἔλλαμψης καὶ κάθαρσης. Τότε ὁ νοῦς, ὁ λογισμὸς καὶ ἡ διάθεση ἀδρανοῦν πρὸς τὴν φορὰ τῆς ἁμαρτίας καὶ τὰ πάθη καὶ οἱ κακίες ὑποχωροῦν καὶ ξεριζώνονται.

Ἐξάλλου, στὴ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ βλέπουμε καὶ τὸν πατέρα τοῦ δαιμονισμένου ἐκείνου παιδιοῦ νὰ ζητεῖ τὴ βοήθεια τοῦ Χριστοῦ. Αἰσθάνεται μέσα του τὴν ἀγάπη τοῦ Κυρίου. Αὐτὴ φλέγει καὶ πυρπολεῖ τὴν καρδιά του. Ἡ πίστη καὶ ἡ ἐμπιστοσύνη ποὺ δείχνει στὸν Χριστὸ εἶναι ὑποδειγματική. Ξεπερνᾶ τὰ ὁποιαδήποτε ἐμπόδια καὶ δυσκολίες. Καὶ βέβαια ὁ λόγος τοῦ Κυρίου «εἰ δύνασαι πιστεῦσαι, πάντα δυνατὰ τῷ πιστεύοντι», ἀπευθυνόταν ὄχι μόνο στὸν πατέρα τοῦ παιδιοῦ, ἀλλὰ καὶ σὲ ὅλους μας. Ἡ ζωντανὴ πίστη εἶναι ὁ ἀγλαὴς καρπὸς τῆς ἄσκησης καὶ τῆς προσευχῆς, στὴν ὁποία παραπέμπει ἡ προσωπικότητα τοῦ Ἰωάννη τῆς Κλίμακας.

Ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ἡ ἀληθινὴ πίστη ποὺ εἰσάγει τὸν ἄνθρωπο στὸ χῶρο τῆς θείας θαυματουργίας, εἶναι στοιχεῖο ποὺ ἀπουσιάζει ἀπὸ τὴ ζωὴ τοῦ σημερινοῦ ἀνθρώπου. Ἐπειδὴ συμβαίνει αὐτό, τὸν βλέπουμε νὰ ἀκολουθεῖ μία πορεία αὐτοθεοποίησης ποὺ τὸν ὁδηγεῖ στὴν καταστροφή. Τὸ ἰσχυρὸ παράδειγμα τοῦ πατέρα ποὺ ἡ πίστη του ὁδήγησε στὴ θαυματουργὴ θεραπεία τοῦ παιδιοῦ του, ἀλλὰ καὶ τοῦ Ἰωάννη ποὺ μέσα ἀπὸ τὴν «Κλίμακά» του ξεδιπλώνει τοὺς πνευματικοὺς ἀναβαθμοὺς ποὺ ἐκτοξεύουν τὸν ἄνθρωπο σὲ πνευματικὰ ὕψη, μὲ φόντο τὴν προσευχή, ἂς σφραγίσει καὶ τὴν δική μας πορεία στὴ ζωή. Ἀμήν.

ΕΚ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΧΙΟΥ