Ερμηνεία και σχολιασμός της πρώτης στάσης των Χαιρετισμών της Θεοτόκου

ΚΗΡΥΓΜΑ ΣΤΟΝ ΙΕΡΟ ΝΑΟ ΑΓΙΟΥ ΙΣΙΔΩΡΟΥ ΠΕΤΡΟΚΟΚΚΙΝΟΥ ΚΑΜΠΟΥ   

       Παρασκευή 23 Φεβρουαρίου 2018                          Α΄ Στάση Χαιρετισμών

Θεολόγος – Καθηγητής: κ. Καρατζάς Κωνσταντίνος

Ερμηνεία και σχολιασμός της πρώτης στάσης 
των Χαιρετισμών της Θεοτόκου

Αδελφοί μου, εδώ και πέντε ημέρες έχουμε εισέλθει σε μια ιδιαίτερα πνευματική περίοδο της λειτουργικής μας ζωής. Για εμάς, μάλιστα, τους Ορθοδόξους Χριστιανούς είναι η σπουδαιότερη. Πρόκειται, όπως όλοι γνωρίζουμε, για την περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής ή Σαρακοστής, της Κυράς Σαρακοστής των παιδικών μας χρόνων. Η ονομασία της οφείλεται στο ότι περιλαμβάνει έξι συνολικά εβδομάδες Νηστειών, σαράντα περίπου ημέρες δηλαδή αυστηρής νηστείας. Όλη, μάλιστα, αυτή η περίοδος στοχεύει στην πνευματική μας προετοιμασία για το Πάσχα, για να βιώσουμε τα σωτήρια για όλη την ανθρωπότητα γεγονότα της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος.

Όπως είναι ευρέως γνωστό, τις τέσσερις πρώτες Παρασκευές της Μεγάλης Σαρακοστής το βράδυ σ’ όλους τους Ορθόδοξους χριστιανικούς ναούς ψάλλεται τμηματικά σε τέσσερις στάσεις ο Ακάθιστος Ύμνος. Πρόκειται για έναν ύμνο που αποτελείται από προοίμιο και 24 οίκους (στροφές) σε ελληνική αλφαβητική ακροστιχίδα, από το Α ως το Ω, και ο οποίος συντάχθηκε πιθανότατα από τον σπουδαίο Βυζαντινό υμνογράφο, Άγιο Ρωμανό τον Μελωδό τον 6ο αιώνα. Στο υπέροχο αυτό υμνολογικό κείμενο, στο οποίο εξυμνείται η Μητέρα όλων μας, η Θεοτόκος θα το ψάλλουμε ολόκληρο το βράδυ της Παρασκευής της Ε΄ εβδομάδας της Μεγάλης Σαρακοστής, σε τέσσερις, δηλαδή, εβδομάδες από σήμερα.

Έτσι, λοιπόν, με την χάρη του Θεού και της Υπεραγίας Θεοτόκου βρισκόμαστε σήμερα στην πρώτη Παρασκευή των Χαιρετισμών και θα ακούσουμε σήμερα στον Ιερό μας Ναό από τα χείλη του ιερέως, που θα σταθεί σε λίγο εμπρός από την εικόνα της Θεοτόκου, την πρώτη Στάση των Χαιρετισμών στην Παναγία μας. Τα νοήματα των χαιρετισμών είναι υψηλά και βαθειά και θεωρούμε πολύ χρήσιμη μία μικρή σύντομη ερμηνεία τους.

H πρώτη στάση των Χαιρετισμών, αποτελείται από τους οίκους εκείνους που ξεκινούν με την πρώτη εξάδα των γραμμάτων του ελληνικού αλφαβήτου, δηλαδή από τα γράμματα Α έως και Ζ. Ανήκει, μάλιστα, στο πρώτο μέρος των Χαιρετισμών (από τα γράμματα Α έως και Μ) που συνιστά το ιστορικό – διηγηματικό τους τμήμα, σε αντιδιαστολή με το δεύτερο μισό (από τα γράμματα Ν έως και Ω) που συνιστά το δογματικό – θεολογικό τους τμήμα.

Ο οίκος που ξεκινά με το γράμμα Α αναφέρεται στο γεγονός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, το οποίο η Εκκλησία μας εορτάζει κάθε χρόνο στις 25 Μαρτίου. Είναι το γνωστό σ’ όλους μας γεγονός της εμφάνισης του Αρχαγγέλου Γαβριήλ στην Παρθένο Μαρία για να της αναγγείλει ότι θα γινόταν η Μητέρα του Χριστού. Τότε ήταν που ο αγγελιοφόρος του Θεού είδε ότι, ενώ ακουγόταν η ασώματη φωνή του, ο Υιός του Θεού έπαιρνε σώμα μέσα στα άσπιλα σπλάχνα της Παναγίας μας. Τότε θαύμασε, λοιπόν, το άυλο και ουράνιο αυτό πνεύμα και άρχισε να απευθύνει στην Θεοτόκο μια σειρά από «χαίρε», μιας και μέσα από την Παναγία θα έβγαινε η λάμψη της χαράς, δηλαδή ο Λυτρωτής όλων ανεξαιρέτως των ανθρώπων. Και πάλι μέσω μιας γυναίκας, και εν προκειμένω της Παναγίας θα δινόταν στους ανθρώπους η απαλλαγή από τις συνέπειες του προπατορικού αμαρτήματος του Αδάμ και της Εύας.

Στον επόμενο οίκο που ξεκινά με το γράμμα Β γίνεται αναφορά στην απορία της Θεοτόκου για το πως θα ήταν δυνατό να γεννήσει παιδί. Παρουσιάζει την Παναγία να σαστίζει στα λόγια του Αρχαγγέλου και να ταράσσεται, να της φαίνονται παράδοξα τα όσα ακούει και να μην μπορεί να τα εννοήσει. Και με το θάρρος της αγνότητας να ρωτά τον Αρχάγγελο για το πως θα γινόταν αυτό, να τεκνοποιήσει δηλαδή, αφού ήταν Παρθένος.

Ο οίκος, που ξεκινά με το γράμμα Γ μας πληροφορεί ότι αυτό που ζητούσε να μάθει η Παναγία ήταν γνώση που ξεπερνούσε την δύναμη του ανθρώπινου λογικού. Ήταν θείο μυστήριο. Ρώτησε, όμως, εκείνη τον άυλο λειτουργό του Υψίστου, τον Αρχάγγελο και τον παρακάλεσε να της πει το πώς θα συμβεί να γεννήσει παιδί από παρθενικά σπλάχνα. Και ο Γαβριήλ, έμφοβος ενώπιον εκείνης που θα έδινε στον κόσμο τον Σωτήρα, της λέει με λειτουργική φωνή μια σειρά «χαίρε».

Ο οίκος που ξεκινά με το γράμμα Δ μιλάει για τη δύναμη του Υψίστου που έπεσε κατά τον Ευαγγελισμό πάνω στη Παναγία και την σκίασε με συνέπεια η εύκαρπη κοιλία της να μετατραπεί για μας σε γλυκό χωράφι, απ’ όπου θερίσαμε τη σωτηρία.

Στον οίκο που ξεκινά με το γράμμα Ε, γίνεται αναφορά στην επίσκεψη της Παναγίας μετά τον Ευαγγελισμό στην Ελισάβετ, τη συγγενή της, που ήταν ήδη έγκυος στον Ιωάννη τον Πρόδρομο. Και, μόλις, η Θεοτόκος, που είχε συλλάβει το Χριστό, πλησίασε την Ελισάβετ, το βρέφος που ήταν στην κοιλία της Ελισάβετ κατάλαβε ότι ήταν η Μητέρα του Κυρίου και σκίρτησε. Και με τα σκιρτήματα αυτά η μητέρα του Ιωάννη την χαιρέτησε.

Τέλος, στον οίκο που ξεκινά με το γράμμα Ζ παρουσιάζεται ο δίκαιος Ιωσήφ να πέφτει σε ταραχή και η σκέψη του κρυφά να τον παιδεύει και να τον ζαλίζει, βλέποντας την Παναγία άγαμη και υποπτευόμενος ότι είχε μείνει έγκυος από άλλον άνδρα. Αλλά, όταν έμαθε ότι το παιδί που είχε στο σπλάχνο της ήταν από πνεύμα Άγιο αναφώνησε: Αλληλούια.

Κλείνοντας το σύντομο κήρυγμα μας για την πρώτη Στάση των Χαιρετισμών της Υπεραγίας Θεοτόκου, ευχόμαστε να εισακουσθούν οι παραινέσεις των κεκοιμημένων Οσίων, αλλά και σύγχρονων Αγίων, που μας προτρέπουν, όχι μόνο τώρα στην περίοδο, δηλαδή, της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, αλλά και καθημερινά, καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου, να διαβάζουμε όσες περισσότερες φορές μπορούμε τους Χαιρετισμούς, ώστε να βιώσουμε – όπως και αυτοί – αισθητά πλέον την χάρη των Χαιρετισμών και την προστασία – στήριξη – βοήθεια της Υπεραγίας Θεοτόκου σε κάθε πεδίο της καθημερινότητας μας, της τόσο δύσκολης τα τελευταία χρόνια. Γένοιτο!!!!!!!!!