ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ 2016

Ἀριθμ. Πρωτ. 533 

Ἀ­ριθμ. Διεκπ. 294

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 23

Πρός

τόν Ἱ­ε­ρόν Κλῆ­ρον

καί τόν εὐ­σε­βῆ λα­όν 

τῆς κα­θ’ ἡ­μᾶς Ἱ­ε­ρᾶς Μη­τρο­πό­λε­ως 

Ἀ­γα­πη­τά μου παιδιά,

Ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι ζοῦμε μέσα στόν κόσμο τῆς διπλῆς πραγματικότητος, τῆς φυσικῆς καί τῆς πνευματικῆς. Τί εἶναι ἡ φυσική πραγματικότης; Εἶναι ἡ ὕλη. Τί εἶναι ἡ πνευματική πραγματικότης; Εἶναι ἡ ψυχή. Εἴτε τήν ὕλη, εἴτε τήν ψυχή, καθιστᾶ ὡς πραγματικότητα μόνο ὁ παντοδύναμος Δημιουργός ὅλων τῶν πραγματοτήτων, ὁ Θεός Λόγος. Τοῦτο εἶναι ἡ εὐαγγελική ἀπάντηση, ἡ μόνη ἀπάντηση στήν ἀνθρώπινη σκέψη, πού γι’ αὐτήν σημαίνει ἀληθινό εὐαγγελισμό.

«Ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο». Αὐτές οἱ τρεῖς λέξεις περιλαμβάνουν ὁλόκληρο τό Εὐαγγέλιο τοῦ θεϊκοῦ καί τοῦ ἀνθρωπίνου ρεαλισμοῦ. Ἕως τήν ἐνσάρκωση τοῦ Θεοῦ Λόγου, οἱ ἄνθρωποι ἦταν φαντάσματα. Ἀπό τήν Ἐνσάρκωση, διά μέσου κάθετί ἀνθρωπίνου, ἀρχίζει νά ρέει ἡ θεϊκή πραγματικότης. Κάθε ἄνθρωπος, εἶναι τόσο ἀληθινά πραγματικός, ὅσο ἑνώνει τόν ἑαυτό του μέ τόν ἐνσαρκωμένο Θεό Λόγο. Τοῦτο σημαίνει νά γίνει μέλος τοῦ σώματος τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ, πού εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Ἡ Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία. Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία. Ἡ Ἐκκλησία, ὡς σῶμα τοῦ Θεοῦ Λόγου, εἶναι οὐσιαστικά ἡ μόνη ἀξεπέραστη ἀξία μέσα σ’ αὐτόν τόν πεπερασμένο κόσμο.

Ἡ ἀπέραντη σπουδαιότης τοῦ ἐνσαρκωμένου Θεοῦ Λόγου, εἶναι ἡ πρώτη καί κυριότερη πραγματικότης καί τό θεμέλιο κάθε μόνιμης πραγματικότητος γιά τόν ἐπίγειο κόσμο μας: «Ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο, καί ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν, καί ἐθεασάμεθα τήν δόξαν Αὐτοῦ, δόξαν ὡς μονογενοῦς παρά Πατρός».

Ἐφόσον ὁ Θεός Λόγος ἔγινε ἄνθρωπος, ἔκανε πραγματοποιήσιμα τά θεῖα ἰδεώδη γιά ἀνθρώπους μέ θεῖες ἀξίες. Ἐφόσον πιστεύομεν ὅτι «ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο», τό ἰδεῶδες ἦτο παρόν σωματικῶς, καί κατορθωτό γιά ὅλη τήν ἀνθρωπότητα. Γι’ αὐτό ἦλθε ὁ Χριστός: γιά νά μάθει ἡ ἀνθρωπότης, ὅτι καί ἡ ἐπίγεια φύση, τό πνεῦμα τοῦ ἀνθρώπου, μπορεῖ νά φανερωθεῖ σέ τέτοια οὐράνια λάμψη, καί ὄχι μόνο τό πνευματικό ὡς ἰδεῶδες, καί ὅτι αὐτό εἶναι ἐπίσης δυνατό καθώς καί φυσικό. Οἱ μαθητές τοῦ Χριστοῦ, πού λάτρευαν αὐτό τό καταφωτισμένο Σῶμα, τεκμηρίωσαν μέ τά μέγιστα βασανιστήρια, τί εὐτυχία εἶναι νά φοροῦμε ἐντός μας αὐτήν τήν Ἐνσάρκωση, νά μιμούμεθα τήν τελειότητα αὐτῆς τῆς Εἰκόνας καί νά πιστεύουμε στή δική Του Ἐνσάρκωση. Καί οἱ λοιποί, πού ἔβλεπαν πόση εὐτυχία δίνει αὐτή ἡ Ἐνσάρκωση, μόλις ὁ ἄνθρωπος ἀρχίζει πραγματικά νά λαμβάνει μέρος στό κάλλος της, θαύμαζαν, ἀποροῦσαν καί ἐπιθύμησαν ἐπιτέλους καί οἱ ἴδιοι νά ἀπολαμβάνουν αὐτή τήν φιλόκαλλη μακαριότητα` ἔγιναν χριστιανοί καί χαίρονταν ἐκ τῶν προτέρων γιά τά μαρτύρια.

Αὐτό δείχνει καί τεκμηριώνει, ὅτι μέσα σ’ αὐτόν τόν κόσμο, ὑπάρχουν μόνο δύο ἀληθινές πραγματικότητες: Ὁ Θεός καί ὁ ἄνθρωπος. Ὁ Θεός εἶναι ἡ μεγαλύτερη καί ἡ ἐγγύτερη πραγματικότης. Ἡ δεύτερη πραγματικότης εἶναι ὁ ἄνθρωπος, ἡ ἀθάνατη ψυχή του, ἡ προσωπικότης του, ἡ εἰκών τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἄνθρωπος ὑπάρχει, ἐπειδή ὑπάρχει ὁ Θεός. Ἄν δέν ὑπῆρχε ὁ Θεός, δέν θά ὑπῆρχε οὔτε ὁ ἄνθρωπος. Ἡ Ὀρθοδοξία, ὁ ὀρθόδοξος ρεαλισμός, δέν εἶναι τίποτα ἄλλο, παρά ὁ θεανθρώπινος ρεαλισμός, χαριτωμένη καί ὀργανική συνένωση τοῦ Θείου καί τοῦ ἀνθρωπίνου, τοῦ οὐρανίου καί τοῦ ἐπιγείου. Κάθε αἴσθηση, κάθε σκέψη, πρέπει νά λογο-ποιηθεῖ (κατά τόν Θεό-Λόγο), νά θεανθρωποποιηθεῖ, καί ἔτσι νά ἀπαθανατιστεῖ. Καί τοῦτο συμβαίνει μέ τόν ἄνθρωπο, ὅταν ἐν-εκκλησιαστικοποιηθεῖ, γίνει ἕνα ζωντανό κύτταρο μέσα στόν Θεανθρώπινο ὀργανισμό τοῦ Χριστοῦ, τήν Ἐκκλησία. Ζωντανά παραδείγματα εἶναι οἱ σαρκωμένοι τηρητές τοῦ ὀρθοδόξου θεανθρωπίνου ρεαλισμοῦ, οἱ Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας. Μπροστά στά μάτια τους ἡ εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, τό ἀπόλυτο κάλλος. Τό κάλλος εἶναι ἰδεῶδες. Ὡστόσο τά ἰδεώδη σέ μᾶς καί στήν ὑπόλοιπη Εὐρώπη, ἀπό πολύ καιρό κλονίστηκαν. Μέσα στόν κόσμο ὑπάρχει μονάχα ἕνα ἰδεῶδες, ἕνα μοναδικό φαινόμενο τοῦ ἀπολύτου Κάλλους, τό Πρόσωπον τοῦ Χριστοῦ: «Τήν Ἄχραντον Εἰκόνα Σου προσκυνοῦμεν, Ἀγαθέ». Αὐτό τό ἀπέραντα ἐξαίσιο φαινόμενο, τό ἀπέραντο θαῦμα! Ὁλόκληρο τό κατά Ἰωάννην Εὐαγγέλιο εἶναι γεμᾶτο μ’ αὐτή τή σκέψη: Ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης θεωρεῖ τό θαῦμα τῆς Ἐνσαρκώσεως, ὡς ὁρατό φαινόμενο τοῦ κάλλους. «Τό κάλλος θά σώσει τόν κόσμο» ἔγραψε ὁ Ντοστογιέφσκι. Ἀναμφισβήτητα, τό ἀπόλυτο Κάλλος εἶναι ὁ Χριστός, ὁ ἐνσαρκωμένος Θεός Λόγος. Τό μαγευτικό Πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, στήν Ὀρθοδοξία εἶναι τό πᾶν. Ἐμβαθύνατε στήν Ὀρθοδοξία! Αὐτό δέν εἶναι μόνο ἐκκλησιασμός καί τελετουργίες` εἶναι ἡ ζωηρή αἴσθηση. Οὐσιαστικά, μέσα της εἶναι μονάχα τό Πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ. Κάθε τι ὀρθόδοξο ἀκτινοβολεῖ μέ τό μυστηριῶδες καί ἁπαλό φῶς τοῦ Προσώπου τοῦ Χριστοῦ.

Οἱ αἱρετικοί, οἱ πεπλανημένοι, οἱ βλάσφημοι, θέλησαν νά ἀλλοιώσουν τό Πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ. Μέ κάθε καθαρότητα διατηρήθηκε τό Πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ στήν Ὀρθοδοξία. Τό σχῆμα τῆς πίστεως, δηλαδή ἡ Ὀρθοδοξία, περιέχει μέσα της τό Πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι ὁ πιό σύντομος καί ὁ πιό περιεκτικός προσδιορισμός τῆς Ὀρθοδοξίας. Ὅλα τά Εὐαγγέλια, ὅλες οἱ ὀρθόδοξες παραδόσεις, συνοψίζονται στό Πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ. Αὐτό χρειάζεται ἡ γῆ καί ὁ οὐρανός, ὁ ἄνθρωπος καί ἡ ἀνθρωπότης. Ζώντας μέσῳ τοῦ Προσώπου τοῦ Χριστοῦ, τηρώντας ὅλα τά αἰώνια καί μεγαλοπρεπῆ χαρίσματά Του, ἡ Ὀρθοδοξία ἀποθησαυρίζει ἐντός της, τήν ἐπίλυση ὅλων τῶν προσωπικῶν καί κοινωνικῶν προβλημάτων. Ἡ Δυτική Εὐρώπη, μέσῳ τοῦ ρωμαιοκαθολικισμοῦ καί τοῦ προτεσταντισμοῦ, σακάτεψε καί ἔχασε τό Πρόσωπο τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ. Ἐξαιτίας αὐτοῦ, τά πάντα θολώθηκαν καί ἀναχώρησαν στό χάος. Τό χαμένο στή Δύση Πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ ἔχει διατηρηθεῖ σέ ὅλο τό φῶς τῆς ἁγνότητός του μέσα στήν Ὀρθοδοξία. Τίποτα ἄλλο δέν εἶναι ἀναγκαῖο, ἐπειδή ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι τό πᾶν, «πᾶσα ἡ Ἀλήθεια». 

Καί τί ἀποτελεῖ τόν μυελό, τήν οὐσία τῆς Ὀρθοδοξίας; Ἡ διακονία σ’ ὅλη τήν ἀνθρωπότητα, ἡ ἀποκάλυψη τοῦ Χριστοῦ ἐνώπιον τοῦ κόσμου. Τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ἄγνωστος στόν κόσμο, ἀλλά διατηρημένος μέσα στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας. Ἀποστολή τῆς Ὀρθοδοξίας εἶναι ἡ ἀνάσταση ἐκ νεκρῶν ὁλόκληρης τῆς Εὐρώπης καί ὁλόκληρου τοῦ κόσμου. Αὐτό δέν εἶναι σέ καμιά περίπτωση κάποιος τελετουργικός ἐκκλησιασμός, οὔτε κάποιος θρησκευτικός φανατισμός, εἶναι ἡ ἀνθρώπινη πρό-οδος πρός τόν Χριστό καί ἡ παν-ανθρωποποίηση τῆς ἀνθρωπότητος ἐν Χριστῷ, εἶναι μιά θυσία ἐν ὀνόματι τοῦ Χριστοῦ, γιά τήν ἀλήθεια, γιά τό συμφέρον, γιά τήν ἀγάπη, γιά τήν διακονία ὅλης τῆς ἀνθρωπότητος, στήν ὑπεράσπιση ὅλων τῶν ἀδυνάτων καί τῶν ὑποδουλομένων μέσα στόν κόσμο. Αὐτό εἶναι τό ἀπόλυτον Κάλλος, τό Πρόσωπον τοῦ Χριστοῦ μέσα στίς εὐρωπαϊκές ἀντιφάσεις καί τήν εὐρωπαϊκή μελαγχολία, αὐτό εἶναι τό ἀποστολικό ἔργο τῆς μεγάλης, καθολικῆς ἁρμονίας, τῆς ἀδελφικῆς πλήρους ὁμονοίας ὅλων τῶν φυλῶν, κατά τόν εὐαγγελικό νόμο τοῦ Χριστοῦ, αὐτή εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία, στήν οἰκουμενική της διάσταση, τό Πρόσωπον τοῦ Χριστοῦ, ὁ πανυπερμέγιστος θησαυρός σ’ὅλους τούς κόσμους, ὁρατούς καί ἀοράτους.

Μέ πατρικές εὐχές

+Ο ΧΙΟΥ, ΨΑΡΩΝ & ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ ΜΑΡΚΟΣ