Από πολύ νωρίς ο άνθρωπος ένοιωσε την ανάγκη να βάλει στη ζωή του ένα τρόπο μέτρησης αυτού του μεγέθους που ως σήμερα ορίζουμε χρονική περίοδο, ή πολύ πιο απλά, χρόνο. Τα διάφορα φαινόμενα, καιρικά και κυρίως αστρονομικά που παρατηρούσε στην καθημερινή ζωή του, όπως η εναλλαγή από το φως – ημέρα, σε σκοτάδι – νύχτα και η παρατήρηση των αστεριών – αστερισμών τους ήταν καθοριστικά. Οι Βυζαντινοί και εκ τούτων πολλά μοναστήρια ακολουθούσαν την ώρα συνδυάζοντας την με το φως (από ανατολή μέχρι δύση του ήλιου) και ακόμα πιο πίσω, όπου έχουμε αναφορά για τη μέτρηση του χρόνου όπως σε στο ευαγγελικές περικοπές ο χρόνος εκτιμάτο με μεγαλύτερες της γνωστής ώρας των εξήντα λεπτών χρονικές περιόδους με το χαρακτηρισμό, πρώτη ώρα, δεύτερη ώρα κλπ. Η μέτρηση του χρόνου αποδιδόταν με τις εκφράσεις: ώρα όρθρου βαθέως, ώρα όρθρου, λίαν πρωί, (για τους αρχαίους Έλληνες υπήρχε και η έκφραση, αγορά πληθούσα) περί την μεσημβρίαν, οψία, δείλη οψία, εσπέρα, περί λύχνον αφάς, ώρα δείπνου, ώρα απόδειπνου, μέσης νυχτός, μετά το μεσονυκτικόν, κ. ά . Από τους ευαγγελιστές η ώρα μετριόταν με διαφορετικό τρόπο από τον καθένα, ή από την ανατολή μέχρι την δύση του ηλίου (Ιωάννης) ή ως ώρες ημέρας και ώρες νυκτός και ως εκ τούτου η ημερήσια και η νυκτερινή ώρα έχουν διαφορετική διάρκεια το χειμώνα από ότι το καλοκαίρι.
Η αρίθμηση του χρόνου για τους Αρχαίους Έλληνες ξεκίνησε το 753 π.Χ.. Τη χρονιά αυτή ανέλαβε ο πρώτος άρχοντας με δεκάχρονη θητεία. Τα έτη έπαιρναν έκτοτε το όνομα ενός από τους δέκα άρχοντες, του επώνυμου ( Σόλωνας 594 π.Χ.). Το έτος διαρκούσε 354 μέρες, αντί τις γνωστές μας 365, του ηλιακού χρόνου. Επίσημα αναφέρετε ως έτος αναφοράς το 776 π.Χ. έτος της πρώτης Ολυμπιάδας έτσι για να προσδιορίσουν ένα γεγονός έλεγαν, συνέβη τον 2ο χρόνο μετά την 6η Ολυμπιάδα κλπ. Ο χρόνος στην αρχαία Αθήνα χωριζόταν σε δώδεκα "σεληνιακούς" μήνες κι επειδή ο σεληνιακός μήνας διαρκεί 29,5 μέρες, το έτος διαρκούσε 12 Χ 29,5 = 354 ημέρες. Όταν αντιλήφθηκαν την ασυνέπεια για να διορθώσουν τη διαφορά αυτών των 11 ημερών κάθε δύο χρόνια προσέθεταν ένα μήνα, 13ο ,τον λεγόμενο εμβόλιμο, με διάρκεια 22 ημερών. Οι άνθρωποι άργησαν να καταλάβουν ότι σημασία στον καθορισμό του χρόνου έχει ο ήλιος και όχι η σελήνη. Στην εποχή του Περικλέους το πρόβλημα ανέλαβε να διορθώσει ο Μέτωνας. Έφτιαξε περιόδους 19 χρονών που στο τέλος τους, ταυτίζονται οι ηλιακοί και οι σεληνιακοί μήνες, η ακάλυψη αυτή έγινε το 433 π.Χ. Τόσο μεγάλη ήταν η επιτυχία αυτή, του Μέτωνα, που γράφτηκε με χρυσά γράμματα στους δρόμους και τοποθετήθηκε σε επιγραφή στους Δελφούς.
Στα Ρωμαϊκά χρόνια το έτος διαιρείτο σε 10 μήνες ως εξής:
1 Mars με 31 μέρες 6. Sextilis με 30 μέρες
2 Aprilis με 30 μέρες 7. September με 30 μέρες
3 Maius με 31 μέρες 8. October με 31 μέρες
4 Junius με 30 μέρες 9. November με 30 μέρες
5 Quinitilis με 31 μέρες 10. December με 30 μέρες
Οι πρώτες ημέρες των ρωμαϊκών μηνών ήταν γνωστές με το όνομα καλένδες. Οι καλένδες (calo = καλώ, ονομάζω) επίσης διακρίνονταν σε fasti (εργάσιμες ημέρες) και σε nefasti (αποφράδες) όπου απαγορεύονταν η εργασία. Την έναρξη κάθε μήνα ανήγγελλε ο Ποντίφηκας (ο αρχιερέας) από το Καπιτώλιο, κατά την είσοδο της νέας Σελήνης, λέγοντας: "Calo Juno novella" . Οι Καλένδες του Ιανουαρίου ( η αρχή του έτους ήταν οι πλέον εορταστικές (από τα εορταστικά τραγούδια τους προήλθε η λέξη κάλαντα). Οι επόμενες μέρες ονομαζόταν ειδοί (ο Καβάφης έχει γράψει ποίημα με τίτλο: «Μαρτίαι ειδοί» στις σημειώσεις του ποιήματος αναφέρει ότι ένας προφήτης είχε προειδοποιήσει τον Καίσαρα να προσέχει τη 15η ημέρα του Μαρτίου, Μάρτιαι Ειδοί), ημέρα κατά την οποία προσπάθησε να τον ενημερώσει ο Αρτεμίδωρος δίδοντας του ένα σημείωμα για το σχέδιο της δολοφονίας του από τους Βρούτο και Κάσσιο). Οι επόμενες μέρες ονομαζόταν νόνες. Το ρωμαϊκό έτος αρχικά είχε 304 μέρες. Τα πράγματα διορθώθηκαν προσωρινά όταν προστέθηκαν οι: Ιανουάριος και Φεβρουάριος, (ο πρώτος πήρε 29 μέρες και ο δεύτερος 27, αλλά επίσης από 29 μέρες πήραν και οι μήνες που είχαν 30 μέρες ως τότε ) και το έτος έφτασε μόλις σε 354 μέρες . Δηλαδή :29 + 27 + (4μήνες Χ 31 ημέρες ο καθένας=124 ) + (6 μήνες Χ29 ημέρες ο καθένας = 174) έτσι έχουμε: 29+27+124+174 = 354 ημέρες. Αυτή η αρίθμηση προκαλούσε πρόβλημα λόγω του άρτιου αριθμού των ημερών του έτους. Οι άρτιοι αριθμοί θεωρούνταν ότι δεν έφερναν τύχη. Έτσι έδωσαν μια ημέρα επιπλέον στον Φευρουάριο που έφτασε σε 28 τις μέρες του, άρτιος σε αριθμό ημερών άρα γρουσούζικος. Καλύτερα όμως ένας μήνας κακός παρά ολόκληρο έτος!!! Αυτά διάρκεσαν μέχρι το 400 π. Χ. Το ημερολόγιο αριθμούσε 355 μέρες και είχε 11μέρες διαφορά από το γνωστό μας έτος. Όταν το αντιλήφθηκαν προσθέσανε κατ’ αντιστοιχία με την αρχαιοελληνική πρακτική ένα εμβόλιμο μήνα που τον ονόμαζαν Μαρκεδόνιο, απαρτιζόταν από 22 ή 23 ημέρες, έτσι έφτιαχναν έτη με 355, 377 μέρες ή, με 355 και 378 μέρες. Αυτός ο μήνας έμπαινε στις 24 ή 25 του Φεβρουαρίου και έπαιρνε και τις υπόλοιπες μέρες του Φεβρουαρίου και αριθμούσε 27 ή 28 μέρες, ενώ ο Φεβρουάριος έμενε με 23 ή 24 ημέρες!!! Το 153 π. Χ. δε, πρώτη του έτους ορίστηκε η 1η Ιανουαρίου. Μ’ όλα αυτά κατά το 46 π. Χ. η εαρινή ισημερία μετατοπίστηκε 3 μήνες !!! και οι γιορτές του θερισμού συνέπεσαν με το τέλος του χειμώνα! Το ημερολόγιο του Πομπηίου Νουμά όπως ονομαζόταν το ρωμαϊκό ημερολόγιο είχε φτάσει στα όρια του. Οι συνεχείς τροποποιήσεις εντούτοις ωφέλησαν γιατί οδήγησαν σε έτος με 365 ¼ μέρες για τα έτη που ακολουθούν όπως τα διόρθωσε ο Ιούλιος Καίσαρας με τη βοήθεια του Έλληνα αστρονόμου Σωσιγένη. Αυτός για να λύσει το πρόβλημα πρόσθεσε 2 εμβόλιμους μήνες σύνολο 67 μέρες. Έτσι το 46 π Χ έφτασε να έχει 445 μέρες!!! Έμεινε δε γνωστό στην Ιστορία σαν έτος συγχύσεως. Όμως με τις υποδείξεις τελικά του Σωσιγένη τα επόμενα έτη διορθώθηκαν και το 44 π. Χ. (τότε που μετονόμασαν σε Ιούλιο τον Quinitilis για να τιμήσουν τον Καίσαρα) έφτιαξαν έτος με 365 ¼ μέρες. Για να αποφευχθεί αυτό το ¼ της μέρας, δηλαδή οι 6 ώρες, ορίστηκε η μία ημέρα που μπαίνει στο Φεβρουάριο κάθε 4 χρόνια και που φτιάχνει τα γνωστά δίσεκτα έτη. Όταν αποφάσισαν, ο Φεβρουάριος, για τα εμβόλιμα αυτά, ΄΄δίσεχτα΄΄ έτη, να έχει 29 ημέρες, φοβήθηκαν ότι θα εξόργιζαν τους θεούς και έτσι για να τους ξεγελάσουν (!) όρισαν να την εισάγουν μετά την 24η μέρα λογαριάζοντας την έκτη ημέρα του μήνα δύο φορές (χώριζαν τους μήνες σε τέσσερις ή πέντε περιόδους των έξι ημερών, οι περίοδοι αυτές μετεξελιχθήκαν στις γνωστές μας εβδομάδες). Αυτή η επανάληψη δηλαδή το δις έκτη(λατ. bis sextus) ονόμασε και το έτος, έτος της δις έκτης ημέρας, δίσεκτο. (λατ. bis sextilis). Επειδή το ημερολόγιο αυτό τέθηκε σε εφαρμογή από τον επόμενο χρόνο δημιούργησε επί πλέον 10 μέρες λάθους που για να το διορθώσουν ανακατάταξαν τους μήνες διαδοχικά με 31 και 30 μέρες αλλά με το Φεβρουάριο με 29 μέρες στα κοινά έτη και 30 μέρες στα δίσεκτα (!). Το 8 π. Χ. ο Οκταβιανός μετονόμασε σε Αύγουστο το μήνα που ονομαζόταν Sextilis ο οποίος είχε 30 μέρες ,όπως είπαμε - πράγμα ανάρμοστο για μήνα Αυτοκράτορα έτσι πήρε μία μέρα από τον Φεβρουάριο και την πρόσθεσε στο ΄΄μήνα του΄΄ και έτσι έμεινε ο Φεβρουάριος πάλι ΄΄κουτσός ΄΄
Προϊόντος του χρόνου πάλι βρέθηκε διαφορά που χονδρικά ανάγετε σε 3 μέρες, κάθε 400 χρόνια περίπου, λόγω της ολοκλήρωσης της περιστροφής της γης σε 365 μέρες, 6 ώρες 11΄ και 13΄΄. Αυτά τα 11 πρώτα λεπτά και 13΄΄ ήταν το λάθος του Σωσιγένη! Αυτό σημαίνει όμως ότι κάθε 4 χρόνια χάνονται 45 λεπτά ή κάθε 129 χρόνια 1 μέρα
Έτσι στις 5 / 10 / 1582 διορθώθηκε εκ νέου το ημερολόγιο επί πάπα Γρηγορίου του 13ου με τη βοήθεια των αστρονόμων: Χριστόφορου Κλάβιους και Λουίτζι Λίλιο. Η 5η Οκτωβρίου μετονομάστηκε σε 15η Οκτωβρίου. Το Ιουλιανό ημερολόγιο που ίσχυε ως τότε έπαψε πια να ισχύει. Είναι το γνωστό μας παλαιό ημερολόγιο. Το ημερολόγιο που προέκυψε ονομάστηκε Γρηγοριανό ή νέο ημερολόγιο για τη χώρα μας προστέθηκαν 3 επιπλέον ημέρες στις 10 που είδη είχαν προστεθεί ως το 1582 για να αποκατασταθεί το μεσοδιάστημα μέχρι να εφαρμοστεί το νέο διορθωμένο πλέον ημερολόγιο και στην Ελλάδα. Η εκκλησία μας αποδέχθηκε το νέο ημερολόγιο στις 24 / 03 / 1924 αλλά διατήρησε τα Πασχάλια (εν καιρώ θα επανέλθομε για τούτο) .
Διαβάζοντας στην αρχή κάθε νέου ημερολογίου ίσως μας δημιουργηθούν απορίες για τις περί κύκλων και ιδικτίωνος αναφορές.
Έτσι για το έτος που θα υποδεχθούμε θα διαβάσομε την ένδειξη: Ινδικτιώνος 6 αυτό προκύπτει αν στο έτος μας προσθέσουμε το έτος κτήσεως κόσμου που θεωρείται το 5.508 δηλαδή 5508 +2013 = 7521 και μετά διαιρέσομε με το 15. Το υπόλοιπο που θα προκύψει φανερώνει την Ινδικτιώνα (αρχή της περιόδου αυτής είναι η 1/9 για την Ανατολική Εκκλησία μας και έχει τις ρίζες στον Μ. Κωνσταντίνο το 312 μΧ)
Άρα για το 2013 θα διαβάσουμε: Ινδικιώνος: 6.
Στη συνέχεια θα αναρωτηθούμε για την αναγραφή: «Ηλίου κύκλοι». Αυτή η αναγραφή βοηθά στην εύρεση της πρώτης μέρας κάθε μήνα. Η περίοδος αυτή παρουσιάζει επανάληψη 28 ετών και βρίσκεται με τον ίδιο τρόπο
Άρα για το 2013 θα διαβάσουμε: Ηλίου κύκλοι: 17.
Στη συνέχεια θα εντοπίσομε την αναγραφή: «Σελήνης κύκλοι». Εδώ θα χρησιμοποιήσομε τον δεκαεννιαετή κύκλο του Μέτωνα. Μας βοηθά να βρίσκουμε τη νέα σελήνη του κάθε μήνα.
Σελήνης Κύκλοι: 16
Τέλος εντοπίζομε το λεγόμενο «θεμέλιον της Σελήνης» που μας δείχνει πόσων ημερών είναι το φεγγάρι στις 31/12. Αν και ο υπολογισμός εδώ είναι πιο σύνθετος θα τον αναφέρομε:
Πολλαπλασιάζομε τον κύκλο της σελήνης επί 11 ( γιατί η ηλικία της σελήνης από έτος σε έτος διαφέρει κατά 11 μέρες χωρίς να ξεπερνά τις 30) Έτσι έχομε: 16 Χ 11 = 176
Επειδή κάθε 300 χρόνια η πανσέληνος γίνεται μια ημέρα πιο νωρίς από τον κατά Μέτωνα υπολογισμό στο γινόμενο αυτής της διαφοράς (πρόπτωσης) προσθέτουμε το 6 έτσι 176 +6 = 182 και μετά το διαιρούμε με το 30, άρα 182 : 30 = 6 και υπόλοιπο 2.
Έτσι θεμέλιο της Σελήνης είναι το 2. ( Σε 2 ημέρες του Ιανουαρίου το 2014 θα έχουμε νέα Σελήνη). Η πορεία του κύκλου της Σελήνης είναι: Νέα Σελήνη – Πρώτο τέταρτο – Πανσέληνος – Τελευταίο τέταρτο – Νέα Σελήνη. (Από Νέα Σ. ως Πρ. Τ. περίπου 8 μέρες από Πρ Τ. έως Πανσ. 7 μέρες, μετά πάλι 7 μέρες το Τελ. Τ. και ως τη Νέα Σελ.7 ή 8 μέρες).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου