Ο ΟΣΙΟΣ ΙΩΑΚΕΙΜ Ο ΙΘΑΚΗΣΙΟΣ (1786 – 1868) Ο πνευματικός καθοδηγητής και ιεραπόστολος των Ιθακησίων

Το ξακουστό από την αρχαιότητα γραφικό και ρομαντικό νησί της Ιθάκης, που τραβά ολοένα και περισσότερο το ενδιαφέρον των αρχαιολόγων και φυσιολατρών, προσφέρει πλούσια τους πνευματικούς του θησαυρούς και στους φιλάγιους επισκέπτες και προσκυνητές, αφού προστατεύεται από τις πρεσβείες της πολιούχου Παναγίας Καθαριώτισσας με το ομώνυμο ιστορικό μοναστήρι και κοσμείται από αγιασμένες πνευματικές μορφές, που λαμπρύνουν την Ορθόδοξη Εκκλησία με τη φιλόθεη βιοτή και την αγιαστική τους χάρη, όπως ο εξ Ιθάκης νεοφανής και θαυματουργός ιερομάρτυς Άγιος Ραφαήλ, που μαρτύρησε στη Μυτιλήνη στις 9 Απριλίου 1463 και ο Όσιος Ιωακείμ ο Παπουλάκης, που εκοιμήθη στις 2 Μαρτίου 1868 στο ιστορικό νησί της Ιθάκης.

Ο Όσιος Ιωακείμ, ο οποίος αναδείχθηκε ο πνευματικός καθοδηγητής και ιεραπόστολος των Ιθακησίων, γεννήθηκε το 1786 στο μικρό χωριό Καλύβια, που βρίσκεται στη βόρεια Ιθάκη, απέναντι από το χωριό Σταυρός. Οι ευσεβείς και ενάρετοι γονείς του ονομάζονταν Άγγελος και Αγνή και το κατά κόσμον όνομά του ήταν Ιωάννης. Τα παιδικά του χρόνια ήταν δύσκολα, αφού σε μικρή ηλικία έχασε τη μητέρα του. Ο πατέρας του ξαναπαντρεύτηκε, αλλά η μητριά του ήταν μία σκληρόκαρδη γυναίκα, που βασάνιζε και ταλαιπωρούσε τον μικρό Ιωάννη, ο οποίος υπέμεινε τη δύσκολη αυτή κατάσταση, προσευχόμενος στον Χριστό και μελετώντας ψυχωφελή βιβλία. Στην εφηβική του ηλικία εργάζεται ως ναυτικός στο καΐκι του πατέρα του και κερδίζει την αγάπη, την εκτίμηση και τον σεβασμό όλων, αφού είναι προικισμένος με σπάνια ψυχικά χαρίσματα. 

Σε κάποιο από τα ταξίδια του καταφεύγει στο Άγιο Όρος και γίνεται μοναχός στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου, λαμβάνοντας το όνομα Ιωακείμ. Κατά την εικοσάχρονη παραμονή του στο αγιορείτικο αυτό μοναστήρι ασκείται στην υπομονή και την ταπείνωση και αποκτά πολύτιμες πνευματικές αρετές, ώστε ακτινοβολεί και γίνεται φωτεινό παράδειγμα προς μίμηση. Το 1821 ξεσπά η Ελληνική Επανάσταση και κατ’ εντολή του ηγουμένου της μονής εγκαταλείπει το μοναστήρι για να προσφέρει ως ιεροκήρυκας το ιεραποστολικό του έργο στην Πελοπόννησο. Εκεί, ακολουθώντας το λαμπρό παράδειγμα του ισαποστόλου και εθνομάρτυρος Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, διδάσκει, παρηγορεί και ενισχύει ψυχικά όσους έχουν ανάγκη, ενώ με το καΐκι του κεφαλονίτη ιερέα Ιωάννη Μακρή φυγαδεύει στα Επτάνησα τους ηλικιωμένους και τα γυναικόπαιδα για να τους προστατεύσει από τις βίαιες επιδρομές του Ιμπραήμ. Την εποχή αυτή τα Επτάνησα βρίσκονται υπό την κατοχή των Άγγλων, οι οποίοι προσπαθούν με κάθε τρόπο να επιβληθούν και να περιορίσουν τον πνευματικό ρόλο της Ορθόδοξης Εκκλησίας. 

Γι’ αυτό και ο Ιωακείμ κατά το έτος 1827 έρχεται στην αγγλοκρατούμενη πατρίδα του, την Ιθάκη, και αναδεικνύεται ένθερμος ιεραπόστολος και φωτεινός διδάσκαλος. Για 41 συναπτά έτη περιφέρεται αδιάκοπα στο νησί του και επισκέπτεται κάθε χωριό και κάθε σπίτι. Κατά τη διάρκεια της πολύχρονης πνευματικής του παρουσίας στην Ιθάκη διδάσκει ανελλιπώς τον λόγο του Θεού, παραδειγματίζει με την αγιότητα του ασκητικού του βίου, βοηθά τους φτωχούς και στηρίζει ψυχικά όσους έχουν ανάγκη και κινδυνεύουν να χαθούν από τον αργό, αλλά αναπόφευκτο πνευματικό θάνατο. Έτσι ο Ιωακείμ γίνεται ο πνευματικός φάρος και προστάτης των Ιθακησίων, που φωτίζει, διδάσκει και καθοδηγεί τις κουρασμένες και ταλαιπωρημένες ψυχές, αφού κοντά του βρίσκουν την ανακούφιση, τη γαλήνη και την πνευματική ανάταση. Προσεύχεται διαρκώς για τη σωτηρία των συμπατριωτών του και ο Θεός τον ανταμείβει πλουσιοπάροχα με τις δωρεές του Αγίου Πνεύματος. Ιδιαίτερη απήχηση έχει το φλογερό του κήρυγμα, που αναζωπυρώνει το θρησκευτικό συναίσθημα των Ιθακησίων, τους οποίους και ενθαρρύνει εναντίον της κυριαρχίας των Άγγλων, προφητεύοντας την αναίμακτη φυγή τους από το νησί, όπως και έγινε. 

Πλημμυρισμένος από το ουράνιο φως και προικισμένος με το προορατικό και ιαματικό χάρισμα ο θεόπνευστος και ταπεινός ασκητής Ιωακείμ, που κατέστη ο οδηγός, ο σύμβουλος και ο διδάσκαλος των Ιθακησίων, εγκατέλειψε την επίγεια ζωή στις 2 Μαρτίου 1868 στο Βαθύ της Ιθάκης. Η εξόδιος ακολουθία του εψάλη στον ιερό ναό του Αγίου Νικολάου στο Βαθύ της Ιθάκης μέσα σε πλήθος χριστιανών, που έκλαιγαν απαρηγόρητοι για την απώλεια του αγαπημένου διδασκάλου τους. Το ιερό σκήνωμα του Οσίου μεταφέρθηκε μετά από πορεία αρκετών ωρών, στο χωριό Σταυρός και ενταφιάστηκε πίσω από το άγιο Βήμα του ιερού ναού της Αγίας Βαρβάρας, σύμφωνα με την επιθυμία του. Τα πρώτα σημάδια της αγιότητος του Οσίου φάνηκαν κατά τη διάρκεια της πομπής του ιερού σκηνώματός του προς το χωριό Σταυρός, όπου ενώ ξέσπασε δυνατή βροχή, το ιερό λείψανο δεν βράχηκε καθόλου. 

Στις 23 Μαΐου 1992 πραγματοποιήθηκε η ανακομιδή των ιερών και χαριτόβρυτων λειψάνων του μέσα σε ατμόσφαιρα κατανύξεως και πνευματικής εξάρσεως και το 1998 έγινε η επίσημη και πανηγυρική αναγνώριση του αγίου από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Το ίδιο έτος (1998) εποιήθησαν από τον Μέγα Υμνογράφο της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας Δρ. Χαραλάμπη Μ. Μπούσια η ασματική ακολουθία και ο παρακλητικός κανόνας προς τιμήν του Οσίου, που ψάλλονται τόσο στις 2 Μαρτίου όσο και στις 23 Μαΐου στον περικαλλή ιερό ενοριακό ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο χωριό Σταυρός Ιθάκης, όπου λαμβάνει χώρα ο εορτασμός της μνήμης και της ανακομιδής των λειψάνων του Οσίου. 

Ο Όσιος Ιωακείμ ο Ιθακήσιος, ο οποίος ανάλωσε ολόκληρη τη ζωή του στην αγάπη του Θεού και του συνανθρώπου, ήταν, είναι και θα παραμείνει το στήριγμα, η παρηγοριά και η ελπίδα των κατοίκων του ιστορικού νησιού της Ιθάκης και αυτός, ο οποίος θα προσφέρει πλουσιοπάροχα τη θαυματουργική του χάρη και τις πολλαπλές ευεργεσίες σε εκείνους, που θα τον επικαλούνται με πίστη και ευλάβεια. 

Αριστείδης Γ. Θεοδωρόπουλος 

Εκπαιδευτικός 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 

Κανέλλου Κωνσταντίνου Π., Ο Όσιος Ιωακείμ ο Ιθακήσιος (1786 – 1868), Ιθάκη 2000.