Η Ἁγία Εὐφημία ἔζησε κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ Διοκλητιανοῦ καὶ ἤθλησε τὸ ἔτος 303. Κατήγετο ἀπὸ τὴν Χαλκηδόνα. Ἦτο θυγάτηρ τοῦ περιφανοῦς καὶ πλουσίου Συγκλητικοῦ Φιλόφρονος καὶ τῆς εὐσεβοῦς καὶ φιλοπτώχου Θεοδοσιανῆς. Η Ἁγία ἐπαιδαγωγήθη «ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου» διὸ ἠγάπησε τὸν Χριστό, τὴν παρθενίαν καὶ τὴν μετὰ ζήλου ὁμολογίαν τοῦ Χριστοῦ.
Ὁ ἀνθύπατος της Ἀνατολῆς Πρίσκος ἔχων συγκάθεδρον τὸν φιλόσοφον καὶ ἱερέα τοῦ Ἄρεως Ἀπελλιανόν, ἐκήρυξε, κατὰ τὴν ἀπόφασιν καὶ ἐντολὴν τοῦ Διοκλητιανοῦ, διωγμὸν κατὰ τῶν Χριστιανῶν εἰς τὴν Ἀνατολήν. Κατὰ τὴν ἑορτὴν τοῦ ψευδωνύμου θεοῦ Ἄρεως ἐζήτησε ἅπαντες οἱ κάτοικοι νὰ προσέλθουν εἰς τὴν ἑορτήν. Ὄσoι δὲν θὰ προσήρχοντο θὰ ἐτιμωροῦντο μὲ φοβερὰ κολαστήρια. Οἱ χριστιανοὶ καθ᾿ ὀμάδας ἐκρύπτοντο ἄλλοι εἰς οἰκίας καὶ ἄλλοι εἰς ἐρημικὰς περιοχάς. Ἢ Ἁγία Εὐφημία ἠγεῖτο μιᾶς τοιαύτης ὁμάδος στηρίζουσα τοὺς πιστοὺς διὰ τοῦ φλογεροῦ λόγου της.
Συνελήφθη ἡ Ἁγία μετὰ τῶν τεσσαράκοντα ἐννέα μελῶν τῆς ὁμάδος της. Εἰς τὴν πρόσκλησιν τοῦ Πρίσκου νὰ θυσιάσουν εἰς τὸ εἴδωλον τοῦ Ἄρεως ἡ Ἁγία καὶ ἡ ὁμάδα της ἠρνήθησαν μὲ τόλμην καὶ παρρησίαν, ἀπὸ τὴν ἀπάντησίν των ἐθυμώθη ὁ Πρίσκος καὶ ἔδωκεν ἐντολὴν νὰ δέρουν ἐπὶ εἴκοσι ἡμέρας τοὺς Ἁγίους καὶ νὰ τοὺς φυλακίσουν. Μετὰ τὰς εἴκοσι ἡμέρας ἐδοκίμασε καὶ πάλιν νὰ πείσει τοὺς μάρτυρας νὰ θυσιάσουν. Μετὰ τὴν ἀρνησίν των, τοὺς ἔδειραν τόσον, ὥστε κατεπονήθησαν οἱ δέροντες στρατιῶται. Τότε τοὺς λοιποὺς μάρτυρας ὁ Πρίσκος ἔκλεισεν εἰς τὴν φυλακήν, τὴν δὲ Ἁγίαν προσεπάθησε νὰ τὴν πείσει νὰ θυσιάσει. Μετὰ τὴν ἄρνησίν της καὶ τὴν ὁμολογίαν τῆς πίστεώς της εἰς τὸν Χριστὸν τὴν ἔβαλον εἰς τὸν τροχὸν καὶ ἔτσι κατεκόπτετο ὅλον τὸ σῶμα τῆς Ἁγίας. Κατὰ τὸ μαρτύριόν της ἡ Ἁγία προσηύχετο διαρκῶς. Μετὰ τὸ πέρας τῆς προσευχῆς τῆς θαυματουργικῶς ἐλύθη ἀπὸ τὸν τροχὸν καὶ ἀποκατεστάθη τέλειον καὶ ὑγιὲς τὸ σῶμα της. Ἐν συνεχείᾳ ἐρρίφθη ἡ Ἁγία εἰς πυρακτωμένην κάμινον. Οἱ προεστῶτες τῶν ὑπηρετῶν Σωσθένης καὶ Βίκτωρ ἠρνήθησαν νὰ ρίψουν τὴν Ἁγίαν εἰς τὴν κάμινον, διότι ἔβλεπον νὰ ἵστανται παρὰ τὸ πλευρὸν τῆς Ἁγίας δυὸ φοβεροὶ ἄνδρες, οἱ ὁποῖοι ἀπειλοῦσαν ὄτι θὰ διασκορπίσουν τὸ πῦρ. Ὁ Σωσθένης καὶ ὁ Βίκτωρ ὡμολόγησαν τὸν Χριστὸν καὶ ἐμαρτύρησαν. Προσευχηθεῖσα ἡ Ἁγία ἐρρίφθη εἰς τὴν κάμινον. Ἡ φλὸξ δὲν ἤγγισε τὴν Ἁγίαν, ἀλλὰ διεσκορπίσθη ἔξω τῆς καμίνου καὶ ἔκαυσε πολλούς.
Ὁ Πρίσκος ὑπέβαλε την Ἁγίαν εἰς νέον μαρτύριον. Ἐκτύπων τὴν Μάρτυρα μὲ ὀξεῖς λίθους καὶ σίδηρα αἰχμηρὰ καὶ ἔτσι κατεκόπη καὶ κατεξεσχίσθη τὸ σωμά της. Καὶ πάλιν θαυματουργικῶς ἀποκατεστάθη ὑγιής. Ἀκολούθως ἐρρίφθη ἡ Ἁγία εἰς μεγάλην δεξαμενήν, ὅπου ὑπῆρχον σαρκοβόρα θηρία τῆς θαλάσσης. Τὰ θηρία ὄχι μόνον δὲν ἔβλαψαν τὴν Ἁγίαν, ἀλλὰ καὶ τὴν ἐβάσταζον ἐπάνω των. Ἔπειτα ἔβαλον τὴν Μάρτυρα εἰς λάκκον μὲ σουβλιά. Καὶ ἐκεῖθεν ἐξῆλθεν ἀβλαβής. Ἐπεχείρησεν ὁ Πρίσκος νὰ πριονίσει καὶ νὰ καύσει τὴν Ἁγίαν. Οἱ ὀδόντες ἐστράβωσαν καὶ τὸ πῦρ ἐσβέσθη καὶ οὐδὲν αὕτη ἔπαθεν. Τέλος ἐρρίφθη ἡ Μάρτυς εἰς θηρία, τὰ ὁποῖα ἦλθον πλησίον της προσκυνοῦντα αὐτήν. Ἐπειδὴ ἡ Ἁγία πρὸ τοῦ μαρτυρίου αὐτοῦ ἱκέτευσε τὸν Χριστὸν νὰ τὴν ἀναπαύσῃ πλησίον Του, μία ἄρκτος τὴν ἐδάγκωσε καὶ οὕτω παρέδωκε τὴν ἁγίαν της ψυχὴν εἰς χεῖρας τοῦ Νυμφίου της.
Χαίροντες οἱ γονεῖς της ἔθαψαν μετὰ πάσης τιμῆς τὸ πάνσεπτόν της λείψανον εἰς τὴν Χαλκηδόνα καὶ ἐδόξαζαν τὸν Κύριον, διότι ἠξιώθησαν τῆς τιμῆς νὰ ἔχουν τὴν θυγατέρα των Μεγαλομάρτυρα τῆς Ἐκκλησίας καὶ πρέσβειράν των πλησίον Του.
 |
| Λειψανοθήκη Αγίας Ευφημίας. Πατριαρχικός Ναός Αγίου Γεωργίου, Φανάρι, Κωνσταντινούπολη Φωτο: Σταμάτης Συράκης |
O Κύριος ἐτίμησε τὴν καλλίνικον παρθένον καὶ μάρτυρα Εὐφημίαν μὲ τὴν δωρεὰν τῆς ἀφθαρσίας τοῦ πολυάθλου καὶ παρθενικοῦ της σώματος. Εἰς τὴν Χαλκηδόνα συνῆλθαν οἱ 630 θεοφόροι Πατέρες τὸ ἔτος 451 συγκροτήσαντες τὴν Ἁγίαν Τετάρτην Οἰκουμενικὴν Σύνοδον, ἐπὶ τῶν εὐσεβεστάτων Βασιλέων Μαρκιανοῦ καὶ Πουλχερίας. Ἡ Σύνοδος αὐτὴ κατεδίκασε τὸν αἱρετικὸν Εὐτυχῇ, ὅστις ἐκήρυττε τὴν πλάνην, ὅτι ὁ Χριστὸς ἔχει μόνον μίαν φύσιν καὶ μίαν ἐνέργειαν, αὐτὴν τῆς Θεότητος. Οἱ Ἅγιοι Πατέρες ἐδογμάτισαν τὴν πίστιν τῆς Ἐκκλησίας, ὅτι ὁ Χριστὸς ἔχει δυὸ τελείας φύσεις, θελήσεις καὶ ἐνεργείας, τὴν θείαν καὶ τὴν ἀνθρωπίνην, εἰς μίαν Ὑπόστασιν. Εἶναι δὲ ἠνωμέναι αἱ δυὸ φύσεις ἀτρέπτως, ἀσυγχύτως, ἀναλλοιώτως καὶ ἀδιαιρέτως. Κατὰ τὴν ἀνωτέρω Σύνοδον οἱ Ὀρθοδοξοι Πατέρες συνέταξαν Τόμον, ὁ ὀποῖος περιεῖχε τὴν πίστιν τὴν ἀληθῆ, τὴν ὁποίαν πάντοτε ἐπίστευε καὶ ἐκήρυττεν ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Ἐπίσης οἱ αἱρετικοὶ Μονοφυσῖται συνέταξαν ἴδιον τόμον, ποὺ περιεῖχε τὰς πλάνας των. Τότε ὁμοφώνως ὀρθόδοξοι καὶ αἱρετικοὶ ἀπεφάσισαν νὰ τεθοῦν καὶ τὰ δυὸ κείμενα ἐπὶ τοῦ στήθους τῆς Ἁγίας Εὐφημίας καὶ ἀνοίξαντες τὴν λειψανοθήκην ἔπραξαν οὕτως καὶ ἐσφράγισαν πάλιν ταύτην. Ὄτε δὲ ἤνοιξαν τὴν θήκην, εὗρον τὸν Τόμον τῶν Ὀρθοδόξων εἰς τᾶς χεῖρας αὐτῆς καὶ τῶν αἱρετικῶν Μονοφυσιτῶν τὸ κείμενον εἰς τοὺς πόδας αὐτῆς. Ἔτσι ἡ Μεγαλομάρτυς Εὐφημία μὲ τὸ ἐξαίσιον αὐτὸ θαῦμα ἐπεκύρωσε καὶ ὑπέγραψε τὸν ὀρθόδοξον Τόμον καὶ διεσάλπισε τὸ Χριστολογικὸν δόγμα περὶ τῶν δυὸ φύσεων τοῦ Χριστοῦ μας εἰς τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης καὶ ἀπέδειξε τὴν διδασκαλίαν τοῦ Εὐτυχοῦς καὶ τῶν ὀπαδῶν τοῦ Μονοφυσιτῶν ὡς σατανικὴν πλάνην.
Υμνολογική εκλογή.
Απολυτίκιον. Ήχος γ’. θείας πίστεως.
Λίαν εΰφρανας τους ορθοδόξους, και κατήσχυνας τους κακοδόξους, Ευφημία Χριστού καλλιπάρθενε’ της γαρ τετάρτης Συνόδου έκύρωσας, ά οι Πατέρες καλώς έδογμάτισαν. Μάρτυς ένδοξε, Χριστόν τον θεον ικέτευε, δωρήσασθαι ήμϊν το μέγα έλεος.
Απόδοση.
Εδωσες μεγάλη χαρά και ευφροσύνη στους ορθοδόξους, και μεγάλη αισχύνη στους αιρετικούς, Ευφημία καλή παρθένε του Χριστού. Διατί επεκύρωσες με θαυματουργικό τρόπο τα δόγματα της τετάρτης οικουμενικής Συνόδου, που οι ορθόδοξοι πατέρες σωστά και σύμφωνα με το θέλημα του Θεού εδογμάτισαν. Μάρτυς του Χριστού ένδοξε, ικέτευσε τον Χριστό να μας δωρίσει το μέγα Του έλεος.
Κοντάκιον. “Ήχος β’.
Αγώνας εν άθλήσει, αγώνας εν τη πίστει, κατεβάλλου θερμώς, υπέρ Χριστού του νυμφίου σου’ άλλα και νυν, ως τάς αιρέσεις, και των εχθρών το φρύαγμα, εν τοί ποσί των βασιλέων ημών ύποταγήναι πρέσβευε, δια της Θεοτόκου, ή υπό εξακοσίων τριάκοντα θεοφόρων Πατέρων, “Ορον λαβούσα, και φυλάττουσα πανεύφημε.
Απόδοση.
Για τον Χριστό και Νυμφίο σου κατέβαλες μεγάλους αγώνες με θερμότητα, και για την πίστη και στο μαρτύριο έφθασες. Αλλά και τώρα όπως τις αιρέσεις, έτσι και τη λύσσα των εχθρών πρέσβευε με τη βοήθεια της Θεοτόκου να υποταγεί στα πόδια των βασιλέων μας, εσύ που παρέλαβες από τους εξακοσίους τριάντα πατέρες και φύλαξες τον Ορο της τετάρτης οικουμενικής συνόδου, εσύ που πάντα θα είσαι στη μνήμη των πιστών.
Ο Οίκος.
Τί των σων αθλημάτων, ή τί των σων κατορθωμάτων, ή τί της παρ¬θενίας, ή του βίου του άμέμπτου σου θαυμάσειέ τις πρότερον; Συ γαρ εύφρανας τον Πατέρα, ως τω Υίώ νυμφευθείσα, τω Πνεύματι τω Άγίω, σαυτήν κατακοσμήσασα. Τίς ικανοί προς ταύτα; τίς λέγειν νυν ίσχύσειεν, όσαι σε περιλάμπουσιν άρεταί, μη ύποδύουσαι; ως εξ ανατολής γαρ εκ τάφου ανατέλλουσα, παντί φαίνεις, και ακτινοβολείς εν γη και θαλάσση, και επί πάσαν ήπειρον, αγιάζεις και μυρί¬ζεις τα πέρατα” διό Τόμον πεπίστευσαι, υπό εξακοσίων τριάκοντα θεοφόρων Πατέρων, Όρον λαβοϋσα, και φυλάττουσα πανεύφημε.
Απόδοση.
Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς σε εσένα Αγία, τα βραβεία σου στο μαρτύριο ή τα κατορθώματά σου ή την παρθενία σου ή τον άμεμππτο και καθαρό σου βίο? Γιατί εσύ έδωκες μεγάλη ευφροσύνη στον Θεό Πατέρα, αφού με την παρθενία σου έγινες νύμφη του Υιού Του, και στολίσθηκες με τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος. Ποιος είναι ικανός να σε υμνήσει για αυτά, ποιος μπορεί να μιλήσει τώρα για όσες αρετές σε στολίζουν με λάμψη χωρίς να δύουν; Γιατί ανέτειλες από τον τάφο, όπως ο ήλιος από την αν΄νατολή, και φαίνεσαι παντού και σε όλους, και ακτινοβολείς και στη γη και στη θάλασσα και σε κάθε ήπειρο, αγιάζεις και σκορπάς ευωδία μύρων και αρωμάτων. Γι’ αυτό και σου εμπιστεύθηκαν οι εξακόσιοι τριάντα πατέρες της τετάρτης οικουμενικής συνόδου τον τόμο της, και φύλαξες τον όρο της συνόδου εσύ που όλοι σε δοξάζουν.
Συναξάριον.
Τη ΙΑ’ – 11η του αυτού μηνός, μνήμη της Αγίας Μεγαλομάρτυρος και πανευφήμου Ευφημίας.
Στίχοι.
Δίκαζε Μάρτυς τοις όροις, και κειμένη,
Κυρουσα πίστιν, ης ένήθλησας ποθώ.
θέσκελον ενδέκατη Όρον έμπεδοΐ Εύφημίη.
Δίκαζε, μάρτυς Ευφημία, τους όρους των ορθοδόξων και των αιρετικών, ας είσαι και ξαπλωμένη και έχεις φύγει από τη ζωή, και επικύρωσε την πίστη για την οποία αγωνίσθηκες με πόθο. Κατά την ενδεκάτη ημέρα η Ευφημία έρριξε στα πόδια της τον τόμο των αιρετικών.
Εξαποστειλάριον. Έπεσκέψατο ημάς.
Και θανούσα ζωηρόν, αιμάτων μύρον έβλυσας, ως εν θεώ ζώντι ζώσα, και των δογμάτων του Χριστού, τάς πλάκας ταίς άγκάλαις σου, Ευφημία κατέχεις” διό εύφημούμέν σε.
Απόδοση.
Και ενώ είχες πεθάνει, ανέβλυσες γεμάτο ζωή το μύρο των αιμάτων σου, σαν ζωντανή κοντά στο ζωντανό Θεό σου, και κρατάς τις πλάκες των δογμάτων του Χριστού στα χέρια σου, Ευφημία, γι’ αυτό και σε δοξάζουμε με λόγια και με ύμνους.
Δόξα. Ήχος πλ. δ’.
Πάσα γλώσσα κινείσθω προς εύφημίαν, της πανευφήμου Ευφη¬μίας” άπαν γένος και ηλικία πάσα, νεανίσκοι και παρθένοι, την Χρι¬στού παρθενομάρτυρα, έγκωμίοις καταστέψωμεν’ νομίμως γαρ άνδρισαμένη, και το χαϋνον του θήλεος άπορρίψασα, δι’ αθλητικών πόνων, τον τύραννον έχθρον καταβέβληκεν’ ούρανίψ δε και θείω στέφει κοσμηθεισα, αιτείται τω νυμφίω και θεώ, δωρηθήναι ήμϊν το μέγα έλεος.
Απόδοση.
Κάθε γλώσσα ας κινηθεί προς τον έπαινο της πανένδοξης Ευφημίας, κάθε γένος ανθρώπων και κάθε ηλικία, νέοι και παρθένοι, ας καταστεφανώσουμε με εγκώμια την παρθενομάρτυρα του Χριστού, γιατί αφού σύμφωνα με τους νόμους αναδείχθηκε ανδρεία, και απομάκρυνε από πάνω της τη χαλαρότητα της γυναικείας φύσεως, με κόπους αθλητικούς ενίκησε τον τύρανο εχθρό. Τώρα στολισμένη με ουράνιο και θείο στεφάνι παρακαλεί τον Κύριο να δωρίσει σε όλους μας το μέγα έλεος.
Απόδοση, Μοναχής Θεοδοσίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου